Wentylacja wysokich częstotliwości (HFV)
Wentylacja wysokich częstotliwości (HFV, z ang. High-Frequency Ventilation)
Dziś kilka słów o niej.
Istnieją trzy różne rodzaje wentylacji wysokiej częstotliwości:
⇒ wentylacja oscylacyjna (HFOV, szybkość 300-3000 / minutę)
⇒ wentylacja strumieniowa, dyszowa (HFJV, szybkość 100-600)
⇒ wentylacja z wysoką częstością i dodatnim ciśnieniem w drogach oddechowych (HFPPV, szybkość 60-150 / minutę)
Na OION najczęściej spotkacie wentylację oscylacyjną wysokich częstotliwości.
I na niej się skupię.
Konwencjonalne respiratory mogą dostarczać około 20 do 60 oddechów na minutę, ale respiratory wysokiej częstotliwości mogą dostarczać blisko 1000 oddechów na minutę (są i takie których techniczne możliwości kończą się dopiero przy 3000 oddechów na minutę).
Turoboszybka wentylacja - tak bym ją potocznie nazwała.
Nie będę Wam pisać tutaj jak one działają, czym jest przestrzeń martwa, ciśnienie szczytowe, FiO2, SpO2, czy EtCO2 - od tego są spece od respiratorów.
Ja nim nie jestem.
Ale mogę Wam zdradzić 7 istotnych faktów, które z perspektywy rodzica są istotne.
1. Wentylacja ostatniej szansy
Jest to terapia ratunkowa, gdy wentylacja konwencjonalna okazuje się niewystarczająca [1]. Często mówi się, że to ostatnia deska ratunku wcześniaków, których stan jest bardzo ciężki.
Dotyczy to zazwyczaj tych najwcześniej urodzonych (ekstremalnie skrajnych) i tych, którzy z powodu komplikacji nie radzą sobie na tradycyjnej wentylacji, czyli ok. 20% wszystkich wcześniaków [2].
2. Wskazania
Główne wskazania do jej stosowania są zespoły ucieczki powietrza: odma opłucnowa, śródpiersiowa, rozedma śródmiąższowa, przetoka oskrzelowo-płucna, rzadszym wskazaniem jest zespół aspiracji smółki (ang. meconium aspiration syndrome – MAS) czy nadciśnienie płucne [3, 4]. Ale pamiętajcie, głównym to znaczy nie jedynym.
3. Kiedy może się nie sprawdzić
Ta forma wentylacji może być jednak mniej efektywna w przypadku chorób z wysokim ciśnieniem w klatce piersiowej i obniżonym oporem płucnym. Zgodnie z przytaczaną literaturą fachową powinno się jej również unikać u pacjentów z krwawieniem dokomorowym (ang. intraventricular haemorrhage – IVH) czy ciężką sepsą [5, 6, 7]. Są jednak sytuacje, gdzie nawet w takim przypadku to ostatnia deska ratunku, z której się korzysta. Te kwestie zawsze oceniają specjaliści przez pryzmat potencjalnych ryzyk oraz korzyści dla waszego dziecka i wierzcie mi oni doskonale wiedzą co robią!
Czasem kalkulują ryzyka i szanse tak, by wasze dzieci miały choćby cień szansy - i bywa, a znam osobiście takiego wojownika, że ją wykorzystują.
4. Zalety względem klasycznej wentylacji
W przeciwieństwie do klasycznych metod wentylacji HFOV minimalizuje ryzyka uszkodzeń płuc typu wolutrauma czy atelektotrauma [2]. To plus.
5. Ma świetne efekty terapeutyczne w leczeniu nadciśnienia płucnego gdy łączy się ją z tlenkiem azotu
W połączeniu z podażą tlenku azotu NOx z powodzeniem wykorzystywana jest w leczeniu noworodków cierpiących na poważną hipoksemiczną niewydolność oddechową, taką jak nadciśnienie płucne (PPHN) [8].
W randomizowanych badaniach, które objęły 205 noworodków chorujących na nadciśnienie płucne ten sposób wentylacji wykazywał maksymalną skuteczność leczenia (lepsze nasycenie krwi tętniczej tlenem) [9].
✅ Ciekawostka dla speców -> Na co warto zwrócić uwagę, gdy jesteśmy w temacie łączenia HFOV z tlenkiem azotu to fakt, że sposób jego dozowania ma istotne znaczenie w uzyskaniu zakładanych efektów terapeutycznych. Przedstawił to w swoich badaniach zespół ze Szpitala Ogólnego stanu Massachusetts [10]. Zauważyli oni, że umieszczenie linii dozującej tlenek azotu przed nawilżaczem (gdzie wahania ciśnienia są minimalne) skutkowało prawidłowym mieszaniem NO w układzie, dzięki czemu uzyskiwało się bardziej stabilny poziom dostarczania gazu. Zaobserwowali również, że analizowane poziomy NO i NO2 mogą być precyzyjnie monitorowane, jeśli linia próbkująca znajduje się blisko rozgałęzienia typu Y układu pacjenta lub w połowie układu.
6. Wyniki długofalowych obserwacji wcześniaków poddanych HFOV
Badania naukowców z King's College London, którzy śledzili dalsze losy wcześniaków poddanych tego typu wentylacji aż do ukończenia przez nich 19 lat udowodniły, że ten sposób wentylacji w dalszej perspektywie nie wpływał na upośledzenie wyników oddechowych lub czynnościowych płuc w porównaniu z grupą kontrolną, którą stanowiły wcześniaki poddane klasycznej wentylacji [11-12]. Podkreślają jednak, że kontynuacja obserwacji jest wskazania w celu ustalenia, czy w tej wrażliwej populacji wystąpi przedwcześnie przewlekła choroba płuc.
7. Kwestie techniczne, o których rodzic powinien wiedzieć
Podczas stosowani HFOV będzie słyszeć charakterystyczny dźwięk, który wydaje ten rodzaj aparatury (obejrzyjcie filmik z dźwiękiem). Dodatkowo obserwować możecie drgania klatki piersiowej - to świadczyć będzie o prawidłowo dobranych parametrach pracy urządzenia [1, 5, 6]. Wielu z Was to może przerażać lub szokować, ale pamiętajcie, że lekarze i cały personel medyczny dba o to, by było to jak najmniej niekomfortowe dla waszego dziecka.
8. HFOV i kangurowanie
Tylko nieliczne ośrodki medyczne, na ten moment, umożliwiają kangurowanie wcześniaka podpiętego pod ten typ wentylacji. Na filmie, który możecie pobrać zobaczycie pierwsze kangurowanie taty w 30 dniu życia jego syna Abel'a podpiętego pod HFOV w czasach pandemii. Zwróćcie uwagę ile osób z personelu medycznego jest zaangażowanych by mu to umożliwić.
I to są standardy neonatologii jakie marzą mi się w Polsce!
Bibliografia:
[1] Agata Jankowska A, Kałuża P, Łoniewska B, HFOV – wentylacja wysokimi częstotliwościami – zastosowanie w intensywnej terapii noworodków, Postępy Nenatologii; 2 (27) 2021; 18-22
[2] Z. Skalski, Wentylacja oscylacyjna wysokiej częstotliwości HFOV - bezpieczna metoda wentylacji noworodków, Pielęgniarstwo XXI wieku, 2 (35), 2011, 89-93
[3] Piotrowski A. Niewydolność oddechowa noworodków. alfa medica press 2016:108–113
[4] Pillow J. High-Frequency Oscillatory Ventilation: Theory and Practical Applications. Drägerwerk AG & Co. KGaA. 2016: 9102693.
[5] Kaizhen Jiu, Long Chen, Jing Xiong, Shuquin Xie, Yuan Hu, Yuan She. HFOV vs CMV for neonates with moderate-to-severe perinatal onset acute respiratory distress syndrome (NARDS): a propensity score analysis. European Journal of Ped. doi. org/10.1007/s00431-021-03953-z
[6] Manuel Sanchez Luna, Martin Santos Gonzalez, Francisco Tendillo Cortijo. High frequency oscillatory ventilation combined with volume guarantee in a neonatal animal model of respiratory distress syndrome. Critical Care Res and Practice 2013, art ID 593915
[7] Pooja R. Murthy, Ajith Kumar AK. High frequency ventilation. UpToDate 2021
[8] Szczapa J., Nowe możliwości wspomagania terapii oddechowej wentylacją oscylacyjną wysokiej częstotliwości, Postępy neonatologii 2018;24(1), 29-34
[9]Kinsella JP, et all., Randomized, multicenter trial of inhaled nitric oxide and high-frequency oscillatory ventilation in severe, persistent pulmonary hypertension of the newborn. J Pediatr 1997;131(1 Pt 1):55–62
[10] Fujino Y et. all, Nitricoxide delivery during high-frequency oscillatory ventilation. Respir Care 2000;45(9):1097–1104.
[11] Zivanovic S et all., Late Outcomes of a Randomized Trial of High-Frequency Oscillation in Neonates, N Engl J Med 2014; 370:1121-1130
[12] C Harris et all., Outcomes of the Neonatal Trial of High-Frequency Oscillation at 16 to 19 Years, N Engl J Med 2020; 383:689-691